راهنمای جامع نگهداری از جواهرات طلا: چگونه زیورآلات خود را تمیز کنیم؟

زمانی که صحبت از جواهرات طلا می‌شود، معمولاً تنها به زیبایی، ارزش نمادین و مادی آنها توجه می‌کنیم. اما تا به حال به این فکر کرده‌اید که برای حفظ درخشش ابدی آنها چه باید کرد؟ از آنجا که زیورآلات یکی از ارزشمندترین و احساسی‌ترین دارایی‌های ما هستند، دانستن روش‌های نگهداری از جواهرات طلا می‌تواند تأثیر چشمگیری در حفظ زیبایی آن‌ها داشته باشد. بنابراین باعث شود تا نسل‌ها بعد نیز بدرخشند. اگر شما نیز دنبال راه حل مناسبی برای تمیز کردن آنها می‌گردید، در این مقاله با ما همراه باشید زیرا قرار است به طور جامع، روش‌های مختلف را توضیح دهیم.

نحوه نگهداری از جواهرات طلا و زیورآلات قیمتی

روش‌های نگهداری از طلا در جواهرات مختلف، ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، پیش از تمیز کردن آنها، لازم است بدانید که با چه نوع فلزی سروکار دارید؛ زیرا هر فلز معمولاً با آلیاژ خاصی ترکیب می‌شود که سطح مراقبت موردنیاز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای مثال، جواهرات طلا و نقره معمولاً نرم‌تر هستند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند، درحالی‌که پلاتین به دلیل استحکام بالا، نیاز کمتری به نگهداری دارد.

تفاوت ترکیب این فلزات باعث می‌شود که واکنش آن‌ها به مواد شیمیایی مختلف متفاوت باشد و هرکدام به روش‌ها و تجهیزات تمیزکاری خاصی نیاز داشته باشند. اگرچه اطلاعات لازم برای مراقبت از جواهرات در خانه در دسترس است، اما همیشه ایده خوبی است که برای تمیز کردن جواهرات خود، به‌ویژه اگر شامل سنگ‌های قیمتی مانند یاقوت، مروارید یا الماس‌های رنگی کمیاب باشند، با فروشنده یا یک کارشناس جواهرات مشورت کنید.

باورهای درست و غلط در مورد نحوه نگهداری از جواهرات

تمیز کردن جواهرات طلایی همیشه به سادگی خرید یک محلول تمیزکننده جواهرات از فروشگاه نیست. برخی فلزات و سنگ‌های قیمتی نیاز به روش‌های تمیزکاری خاصی دارند تا از آسیب ناخواسته به آن‌ها جلوگیری شود. در ادامه این بخش به برخی از باورهای نادرست درباره تمیز کردن جواهرات در خانه می‌پردازیم و نکات لازم برای تمیزکاری ایمن را ارائه می‌دهیم. 

 دستگاه تمیزکننده اولتراسونیک 

یکی از روش‌های رایج تمیز کردن جواهرات طلایی، دستگاه اولتراسونیک است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای حذف آلودگی‌ها، چربی‌ها و ذرات ریز از سطح جواهرات استفاده می‌کند. این دستگاه با ایجاد حباب‌های ریز در یک محلول مخصوص، فرآیندی به نام کاویتاسیون را به وجود می‌آورد که باعث جدا شدن ذرات آلودگی از سطح جواهرات بدون آسیب رساندن به آن‌ها می‌شود. اولتراسونیک یک روش سریع، مؤثر و ایمن برای درخشان کردن جواهرات است که در طلافروشی‌ها و کارگاه‌های طلاسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• باور نادرست: می‌توان تمام جواهرات را با دستگاه اولتراسونیک تمیز کرد، زیرا این دستگاه مخصوص تمیز کردن زیورآلات ساخته شده است. 
• حقیقت: ممکن است جواهرفروشان از این دستگاه حرفه‌ای در فروشگاه خود استفاده کنند، اما استفاده صحیح و ایمن از آن در خانه نیاز به دقت دارد. این دستگاه امواج فرکانس پایین را در یک محلول مایع منتشر می‌کند تا آلودگی و چربی را از سطح جواهرات پاک کند. این روش مخصوصاً برای از بین بردن آلودگی‌های زیر سنگ‌های قیمتی مانند الماس مفید است. 

با این حال، بسیاری از سنگ‌های قیمتی ممکن است در اثر استفاده از این دستگاه آسیب ببینند. بنابراین، قبل از استفاده از آن، راهنمای تمیز کردن اولتراسونیک را بررسی کنید تا از آسیب زدن به جواهرات ارزشمند خود جلوگیری کنید. 

 استفاده از پاک‌کننده‌های خانگی حاوی آمونیاک

یکی دیگر از روش‌های تمیز کردن جواهرات طلایی، پاک‌کننده‌های خانگی حاوی آمونیاک است.

• باور نادرست: پاک‌کننده‌های خانگی حاوی آمونیاک برای تمیز کردن تمام انواع سنگ‌های قیمتی و جواهرات مناسب هستند. 
• حقیقت: سنگ‌های قیمتی آلی و متخلخل مانند مرجان، مروارید و فیروزه نباید در معرض مواد شیمیایی قوی موجود در پاک‌کننده‌های حاوی آمونیاک (مانند شیشه‌شوی‌ها) قرار گیرند. با این حال، تمیز کردن بیشتر جواهرات الماس با محلولی ملایم که حاوی مقدار کمی آمونیاک باشد، ایمن است؛ مگر اینکه الماس با یک پوشش غیر دائمی درمان شده باشد. 

محلول‌های تجاری پاک‌کننده جواهرات یا پولیش‌های موجود در بازار

برخی محلول‌های تجاری در بازار وجود دارند که برای مراقبت و نگهداری از جواهرات طلا از آنها استفاده می‌شود.

• باور نادرست: محلول‌های تجاری تمیزکننده جواهرات یا پولیش‌های موجود در بازار، برای تمیز کردن هر نوع جواهر و سنگ قیمتی مناسب هستند؛ به شرطی که نوع فلز روی بطری ذکر شده باشد.
• حقیقت: بیشتر الماس‌ها را می‌توان با محلول‌های تجاری تمیز کرد، اما این موضوع برای همه جواهرات و سنگ‌های قیمتی صدق نمی‌کند. 

قبل از استفاده، لیست مواد تشکیل‌دهنده را بررسی کنید. از مواد شیمیایی قوی مانند کلر و دیگر ترکیبات سفیدکننده پرهیز کنید، زیرا می‌توانند به برخی از سنگ‌های قیمتی و آلیاژهای فلزی آسیب برسانند. همچنین از مواد ساینده، مانند خمیر دندان یا برخی پولیش‌های فلزی، خودداری کنید زیرا می‌توانند سطح فلز را فرسوده کرده و سنگ‌های قیمتی را خراش دهند.

آب گرم و صابون ملایم

ممکن اسات عجیب و نادرست به نظر برسد، اما رایج‌ترین و متداول‌ترین روش تمیز کردن جواهرات طلایی، استفاده از آب و صابون ملایم است که برای بسیاری از زیورآلات کاربرد دارد.

• باور نادرست: تمام سنگ‌های قیمتی را می‌توان در خانه با آب گرم و مایع ظرف‌شویی ملایم تمیز کرد. 
• حقیقت: این روش برای بیشتر سنگ‌های قیمتی مناسب است، اما استثنائاتی نیز دارد. 

نکات مهم برای استفاده از آب و صابون مایع

در صورتی که از آب و صابون برای تمیز کردن جواهرات طلایی دارای سنگ‌های قیمتی استفاده می‌کنید، این موارد را حتماً رعایت کنید:

• سنگ‌های متخلخل مانند فیروزه و مرجان و همچنین مرواریدهای طبیعی یا پرورشی نباید در معرض هیچ ماده شیمیایی قرار گیرند. 
• هنگام تمیز کردن جواهرات دارای سنگ‌های درمان‌شده (مانند سنگ‌های رنگ‌شده یا پوشش‌دار)، باید احتیاط بیشتری به خرج دهید. 
• هر سنگ قیمتی نیاز به روش خاص خود برای تمیزکاری دارد. در صورت شک، به دایرةالمعارف سنگ‌های قیمتی GIA مراجعه کنید. 
• یاقوت به دلیل سختی بالا و مقاومت فوق‌العاده در برابر ضربه، گزینه‌ای مناسب برای در میان جواهرات است. اما همچنان باید هنگام تمیز کردن آن، از مواد شیمیایی قوی پرهیز کرد. 

مواردی که حین نگهداری از جواهرات طلا باید از آن‌ها اجتناب کنید

در کنار تمام بایدهای مربوط به روش های نگهداری طلا و جواهر، نبایدهایی نیز وجود دارد که اهمیت آنها را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر می‌خواهید از زیورآلات خود به خوبی مراقبت کنید، از انجام این موارد اجتناب کنید:   

مراقب نور و حرارت باشید 

همان‌طور که اشعه‌های مضر خورشید می‌توانند به پوست ما آسیب بزنند، نور و حرارت نیز می‌توانند بر دوام و رنگ سنگ‌های قیمتی تأثیر بگذارند. در طول زمان، این عوامل می‌توانند باعث کم‌رنگ شدن یا آسیب دیدن برخی سنگ‌ها مانند آمتیست، کونزیت، توپاز و کامئوهای صدفی شوند. مروارید و دیگر مواد حساس مانند عاج نیز در معرض نور شدید ممکن است سفید شوند. برخی دیگر از سنگ‌ها، به‌ویژه کهربا، در اثر نور زیاد به مرور تیره می‌شوند. 

برای نگهداری جواهرات طلا که دارای سنگ قیمتی هستند نیز باید از حرارت بیش‌ازحد و تغییرات ناگهانی دما جلوگیری شود. گرما می‌تواند رطوبت طبیعی سنگ‌ها را که برای حفظ زیبایی آن‌ها ضروری است، از بین ببرد. برای مثال، مرواریدها ممکن است خشک شوند، ترک بخورند و تغییر رنگ دهند. اوپال‌ها نیز می‌توانند سفید یا قهوه‌ای شوند، ترک‌های ریز ایجاد کنند و درخشندگی رنگین‌کمانی خود را از دست بدهند. 

اجتناب از مواد شیمیایی

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی می‌تواند فلز گران‌ بها مانند طلا، نقره و پلاتین را تغییر رنگ داده یا به برخی سنگ‌های قیمتی نیز آسیب بزند.

• مواد آرایشی:‌ حتی مواد روزمره‌ای مانند عطر یا سایر محصولات آرایشی حاوی موادی هستند که سطح مرواریدها و سنگ‌های حساس یا متخلخل مانند فیروزه را به‌طور دائمی خراب می‌کنند. 
• شوینده دارای آمونیاک: بسیاری از شوینده‌ها حاوی آمونیاک هستند که می‌تواند برای سنگ‌های حساس یا جواهرات قدیمی بسیار مضر باشد.
• سفیدکننده‌های حاوی کلر: برای تمیز کردن جواهرات طلایی از سفیدکننده دارای کلر استفاده نکنید، زیرا ممکن است به آلیاژهای طلا آسیب برسانند. 

دوری از کلر و آب نمک

 قبل از رفتن به استخر، جکوزی یا دریا، حتماً آنها را درآورید.

کلر و آب نمک می‌توانند به فلزاتی مانند طلا و پلاتین آسیب برسانند، رنگ آن‌ها را تغییر دهند و سطح سنگ‌های قیمتی را به‌مرور زمان فرسوده کنند. 

عدم تماس با برخی محصولات پوستی

برای نگهداری از جواهرات طلا به صورت بهینه، از تماس آنها با لوسیون، کرم ضد آفتاب و شامپو خودداری کنید. این محصولات لایه‌ای روی سطح زیورآلات ایجاد می‌کنند که باعث کدر شدن آن‌ها می‌شود. 

مراقبت هنگام ورزش کردن و فعالیت‌های سنگین

 در هنگام ورزش، مطمئن شوید که جواهرات شما محکم بسته شده‌اند و در معرض آسیب نیستند. اگرچه گردنبندهای کوتاه، گوشواره‌های میخی یا حلقه‌های کوچک معمولاً ایمن هستند، اما انگشترها و دستبندها ممکن است هنگام استفاده از تجهیزات ورزشی خراشیده شوند یا بشکنند. همچنین هنگام انجام کارهایی مانند باغبانی، ساخت‌وساز یا ورزش‌های پربرخورد، جواهرات خود را خارج کنید. 

تأثیر فصل تابستان

 تابستان می‌تواند برای جواهرات به دلیل تماس مداوم با آب، نور خورشید و شن، مضر باشد.

پس از بازگشت از تعطیلات ساحلی، جواهرات خود را برای بررسی و تمیزکاری حرفه‌ای نزد یک جواهرساز ببرید. 

نحوه نگهداری ایمن از جواهرات طلا

یک سؤال اساسی و مهم دیگر که باید به آن پاسخ داد، نحوه نگهداری از جواهرات طلا به صورت ایمن است. مسئله تنها تمیز کردن زیورآلات به روش درست نیست، بلکه مراقبت صحیح از آنها نیز به همان اندازه اهمیت دارد. اما چگونه این کار را انجام دهیم؟ در ادامه بهترین روش‌ها را توضیح می‌دهیم.

نگهداری در جعبه جواهرات مناسب

بهترین مکان برای نگهداری از جواهرات طلا، یک جعبه جواهرات منظم و تمیز است. ذخیره‌سازی مناسب نه‌تنها عمر جواهرات را افزایش می‌دهد، بلکه باعث می‌شود همیشه در دسترس باشند و بیشتر از آن‌ها استفاده کنید. همچنین، مطمئن شوید که محل نگهداری جواهرات خشک و دارای دمای کنترل‌شده باشد. از قرار دادن آنها در نزدیکی رادیاتور، بخاری، کولر یا دستگاه‌های رطوبت‌ساز خودداری کنید. 

از درهم‌ریختگی جلوگیری کنید

شاید این مورد به نظر بی‌اهمیت بیاید، اما درهم‌ریختگی نیز در میزان سالم ماندن زیورآلات شما مؤثر است. بنابراین برای نگهداری از جواهرات طلا آنها را در یک جعبه با پوشش پارچه‌ای نرم یا جعبه‌ای که دارای محفظه‌های جداگانه است، قرار دهید. اگر از جعبه‌های معمولی استفاده می‌کنید، هر قطعه را جداگانه در دستمال نرم بپیچید تا از درهم پیچیدن، خراشیدگی و کدر شدن آن جلوگیری شود. بسیاری از جعبه‌های جواهرات محفظه‌های کافی ندارند و باعث می‌شود آنها به ‌هم‌ بچسبند و گره بخورند، بنابراین بهتر است جعبه‌ای با چندین محفظه کوچک انتخاب کنید. 

جدا کردن جواهرات روزمره

برای داشتن جواهراتی که درخشش آنها برای مدتی طولانی حفظ می‌شود، روش‌ جداسازی جواهرات روزمره کمک‌کننده خواهد بود. بنابراین جواهراتی را که به طور مرتب استفاده می‌کنید در جعبه‌های کوچک‌تر یا سینی‌های جواهرات بگذارید تا به‌آسانی در دسترس باشند. استفاده از یک جعبه شیک که بتوان روی میز آرایش قرار داد، گزینه‌ای عالی برای نگهداری از جواهرات طلا است. همچنین، برای زیورآلات گران‌بها و غیرقابل ‌جایگزینی، گاوصندوق ایمن بهترین انتخاب خواهد بود. 

آویزان کردن جواهرات 

امروزه نظم‌دهنده‌های مختلفی وجود دارند که دارای قلاب‌هایی شبیه به آویز لباس هستند. این مدل‌ها برای نگهداری جداگانه گوشواره‌ها و جلوگیری از خراشیدگی آن‌ها مناسب هستند. برای محافظت بیشتر، هر جفت گوشواره را در یک محفظه جداگانه قرار دهید و آن‌ها را پشت درب کمد یا داخل کمد آویزان کنید. 

همچنین، نظم‌دهنده‌های مخصوص گردنبند نیز گزینه‌ای عالی هستند. قرار دادن گردنبندها کنار هم می‌تواند باعث گره خوردن آن‌ها شود، اما آویزان کردن، از درهم‌تنیدگی و نیاز به تعمیر جلوگیری می‌کند. 

راهنمای مراقبت از انگشترهای طلای سفید ۱۴ عیار و ۱۸ عیار

طلای سفید، آلیاژی از طلای خالص و فلزاتی مانند نقره، پالادیوم یا نیکل است. این ترکیب طبیعی، اندکی رنگ زرد دارد. جواهرات طلای سفید اغلب برای افزایش درخشندگی و دوام، با لایه نازکی از رودیوم پوشانده می‌شوند. رودیوم، فلزی گران‌بها از خانواده پلاتین است که سطحی براق و انعکاسی ایجاد کرده و جلوه‌ای درخشان به انگشترهای طلا می‌بخشد.

این نوع طلا به دلیل ظرافت کلاسیک و تطبیق‌پذیری بالا، انتخاب محبوبی است. در این بخش نکات ضروری برای نگهداری از جواهرات طلا (انگشترهای طلای سفید ۱۴ عیار و ۱۸ عیار) را بررسی می‌کنیم. با رعایت این توصیه‌های تخصصی، می‌توانید آنها را سال‌ها درخشان و زیبا نگه دارید:

شناخت فرسایش روکش رودیوم در انگشتر طلای سفید

با گذر زمان، لایه رودیوم روی انگشترهای طلای سفید به دلیل استفاده روزمره ممکن است از بین برود. مدت زمان دوام این لایه بستگی به عواملی مانند میزان استفاده، میزان اسیدیته پوست و کیفیت اولیه روکش دارد. نشانه‌های فرسایش رودیوم شامل زرد شدن سطح یا کاهش درخشندگی آن است.

روکشی مجدد توسط متخصص

هنگامی که متوجه علائم فرسایش رودیوم شدید، به یک جواهرساز حرفه‌ای مراجعه کنید تا فرآیند روکشی مجدد را انجام دهد. در این فرآیند، لایه قدیمی رودیوم برداشته شده و یک لایه جدید اعمال می‌شود که باعث بازگرداندن درخشندگی اولیه انگشتر خواهد شد. این روش نگهداری از جواهرات طلا سریع و مقرون‌به‌صرفه است و به حفظ زیبایی آنها کمک می‌کند.

کاهش میزان سایش

برای افزایش طول عمر روکش رودیوم، از فعالیت‌هایی که باعث سایش بیش‌‌از‌حد می‌شوند پرهیز کنید. از روش‌های تمیزکاری خشن، مواد شیمیایی قوی و استفاده از انگشترهای طلای سفید هنگام انجام فعالیت‌های سنگین یا استفاده از تجهیزات صنعتی خودداری کنید.

نگهداری و بررسی‌های دوره‌ای

در فواصل زمانی مشخص، انگشترهای طلای سفید خود را نزد یک جواهرساز حرفه‌ای برای تمیزکاری و بررسی ببرید. جواهرسازان از ابزارها و تجهیزات تخصصی برای بازگرداندن درخشندگی انگشتر و بررسی شل بودن سنگ‌های قیمتی یا سایر مشکلات احتمالی استفاده می‌کنند. این کار به شناسایی و رفع مشکلات قبل از جدی شدن آن‌ها کمک می‌کند.

بررسی و ترمیم پایه‌های نگهدارنده سنگ‌ها

اگر انگشتر طلای سفید شما دارای نگین است، به‌طور دوره‌ای وضعیت پایه‌های نگهدارنده را بررسی کنید. آنها ممکن است به مرور زمان فرسوده یا شل شوند، که می‌تواند امنیت سنگ‌های قیمتی را به خطر بیندازد. در صورت لزوم برای نگهداری از جواهرات طلا و ترمیم و تقویت این بخش‌ها، به یک جواهرساز مراجعه کنید.

چگونه الماس را تمیز نگه داریم؟

همانطور که دانستن نکات نگهداری از جواهرات طلا اهمیت دارد، روش‌های مراقبت از فلز گرانبها الماس نیز مهم است. اما علت آن چیست؟ به عبارتی چه لزومی دارد که الماس را تمیز نگه داریم؟ در واقع، درخشندگی الماس به انعکاس نور از سطوح آن بستگی دارد. تمیز نگه داشتن این سطوح باعث می‌شود که جواهرات الماس‌دار شما همیشه بدرخشند و برای مناسبت‌های خاص آماده باشند.

اکنون که متوجه دلیل اهمیت آن شدید، می‌توانید با روش‌های مراقبت از الماس آشنا شوید.

• از لمس زیاد الماس خودداری کنید: الماس‌ها به‌راحتی چربی را جذب می‌کنند، بنابراین نگه داشتن آن‌ها با دست، باعث کاهش درخشندگی آن‌ها می‌شود.
• الماس را به‌طور مرتب تمیز کنید: هفته‌ای یک یا دو بار، آن را در آب ولرم همراه با چند قطره مایع ظرف‌شویی قرار دهید و سپس با یک مسواک نرم و تمیز، آلودگی‌های باقی‌مانده را پاک کنید.
• با ملایمت تمیز کنید: برخی جواهرات با پایه‌های ظریف، مانند انگشترهای قدیمی، نباید بیش‌ازحد سایش داده شوند. همچنین، هنگام آبکشی، دقت کنید که جواهر درون چاه نیفتد.
• از مواد شیمیایی مضر دوری کنید: سفیدکننده‌های کلردار و مواد ساینده مانند برخی شوینده‌های خانگی یا خمیردندان‌ها، می‌توانند به فلزات و پایه‌های نگهدارنده الماس آسیب برسانند.
• با احتیاط از دستگاه‌های اولتراسونیک استفاده کنید: این دستگاه‌ها می‌توانند جرم‌های سخت را پاک کنند، اما ممکن است باعث لق شدن سنگ‌ها یا ترک‌خوردگی در الماس‌های پردازش‌شده شوند. پیش از استفاده، حتماً با یک جواهرساز مشورت کنید.
• از دستمال بدون پرز استفاده کنید: برای از بین بردن چربی و گردوغبار از روی الماس، از دستمال‌های مخصوص جواهرات که بدون پرز هستند، استفاده کنید.

روش‌های نگهداری و تمیز کردن جواهرات دارای گوهر یا سنگ قیمتی

برای نگهداری از جواهرات طلا که دارای سنگ‌های قیمتی هستند نیز می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. این گوهرهای ارزشمند هر کدام مراقبت ویژه خود را لازم دارند که بهتر است با آنها آشنا شوید. در ادامه یاد می‌گیرید که چگونه جواهرات گوهری خود را به‌طور ایمن تمیز و با تنظیمات پیچیده و سنگ‌های حساس برخورد کنید.

شناسایی و ارزیابی حرفه‌ای سنگ‌های قیمتی قبل از تمیز کردن

در وهله اول بررسی کنید که آیا سنگ‌های قیمتی جواهرات شما به‌طور صحیح شناسایی شده‌اند؟ سنگ‌های قیمتی مختلف ویژگی‌های فیزیکی متفاوتی دارند. این بدان معنا است که آنها می‌توانند واکنش‌های متفاوتی نسبت به حرارت، نور، اسیدها و خراش‌ها نشان دهند. شناخت مجموعه‌‌ای که دارید، اولین گام حیاتی برای انتخاب بهترین روش تمیز کردن جواهرات طلایی است.

جواهرسازان معتبر باید اطلاعاتی در مورد سنگ‌هایی که خریداری می‌کنید ارائه دهند. همچنین می‌توانند سنگ‌های شما و درمان‌هایی که بر روی آنها انجام شده است را به‌دقت شناسایی کنند و بدین ترتیب با ارزیابی گنجایش‌ و ویژگی‌های فیزیکی منحصربه‌فرد هر سنگی که دارید نحوه مراقبت خاص آن را در اختیار شما بگذارند.

بهترین ماده شوینده برای تمام سنگ‌های گران‌قیمت

برخی از مواد سنگی نسبت به حرارت حساس هستند. مواد دیگر ممکن است به شدت به مواد شیمیایی واکنش نشان دهند. بلورهای ریز و شکستگی‌های درون سنگ‌ها ممکن است باعث ضعیف شدن برخی از نمونه‌های سنگ‌های قیمتی شوند. از طرفی، برخی از سنگ‌ها بسیار مقاوم هستند. با این حال، آب گرم، یک ماده شوینده ملایم و یک برس نرم ایمن‌ترین مواد تمیزکننده برای تقریباً تمام سنگ‌ها هستند.

تأثیر امتیاز بالای موس بر مقاومت سنگ‌های قیمتی

میزان مقاومت سنگ‌های قیمتی در برابر ضربه یا آسیب، برای همه آن‌ها یکسان نیست. سختی، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فیزیکی سنگ‌های قیمتی است و سنگ‌هایی با امتیاز بالا در مقیاس موس (Mohs)، مانند الماس، یاقوت و یاقوت کبود، گزینه‌های ارزشمندی برای جواهرات به شمار می‌آیند. اما سختی بالا به معنای شکست‌ناپذیر بودن سنگ نیست، زیرا این ویژگی تنها مقاومت در برابر خراشیدگی را نشان می‌دهد. برای مثال، الماس که سخت‌ترین ماده طبیعی جهان است، ممکن است دارای شکاف‌های داخلی باشد که آن را در برابر گرما یا برخی روش‌های تمیزکاری مکانیکی آسیب‌پذیر می‌کند.

درمان‌ و تقویت‌های سنگ‌های قیمتی

برای نگهداری جاهرات طلا که دارای سنگ‌های قیمتی هستند می‌توان از برخی درمان‌های مختص آنها کمک گرفت. اما باید به این نکته نیز توجه کرد که اگرچه درمان‌ سنگ‌های قیمتی می‌تواند ظاهر آنها را تقویت کند، اما ممکن است به برخی از فرآیندهای تمیزکاری به‌طور منفی واکنش نشان دهند. به عنوان مثال، تاجران سنگ‌های قیمتی گاهی اوقات شکاف‌های ریز در سنگ‌های زمرد را با روغن پر می‌کنند. این کار شفافیت زمردها را بهبود می‌بخشد. با این حال، در معرض حرارت قرار دادن یک زمرد که با روغن درمان شده یا تمیزکاری اولتراسونیک ممکن است به آن آسیب برساند.

راهنمای تمیزکاری سنگ‌های قیمتی در خانه

اکنون که شناخت کافی نسبت به سنگ قیمتی خود پیدا کردید، می‌توانید فرایند تمیز کردن جواهرات طلایی را به خوبی انجام دهید. توصیه ما این است که در صورتی که جواهرات شما نیاز به ارزیابی تخصصی دارند این کار را به یک جواهرساز معتبر بسپارید. اما اگر دنبال راه‌حل خانگی هستید در ادامه چند روش را به شما معرفی می‌کنیم:

• نکته یک: بیشتر تمیزکننده‌های جواهرات تجاری ایمن هستند، اما مراقب باشید از آنهایی که حاوی آمونیاک یا مواد شیمیایی هستند و ممکن است برای سنگ‌های حساس مانند مروارید یا کهربا آسیب‌زا باشند پرهیز کنید.
• نکته دو: به‌عنوان اولین قدم، اجازه دهید جواهر شما چند لحظه در محلولی از آب گرم و شوینده ملایم یا محلول تمیزکننده خیس بخورد.
• نکته سه: از برس نرم برای شستن ملایم جواهر خود استفاده کنید.
• نکته چهار: یک کبریت تراشیده شده یا خلال دندان برای برداشت تجمعات بسیار خوب است، اما زیاد سخت نگیرید. صبر نتیجه می‌دهد.
• نکته پنج: وقتی تمیز کردن جواهرات طلایی همراه سنگ‌های قیمتی تمام شد، جواهر را دوباره در محلول برای آخرین بار خیس کنید. سپس آن را در آب گرم جاری شست‌وشو دهید، ترجیحاً در دمایی مشابه با محلول اصلی این کار را انجام دهید؛ چراکه تغییرات دمایی شدید خطرناک است و باید از آن پرهیز کرد.
• نکته شش: جواهر را تکان دهید یا آن را فوت کنید تا مایعات اضافی خارج شود، سپس با یک پارچه نرم و بدون پرز آن را با دقت جلا دهید.

برس‌ مناسب برای تمیز کردن جواهرات با سنگ‌های قیمتی

ممکن است جایی خوانده باشید: «از برس برای تمیز کردن جواهرات طلایی با سنگ‌های قیمتی استفاده کنید.» اما آیا هر نوع برسی برای این کار مناسب است؟‌ طبیعتاً خیر. بهترین گزینه مسواک‌هایی با برس‌های نرم یا بسیار نرم است. این برس‌ها غالباً برای تمیز کردن بیشتر سنگ‌های قیمتی، مناسب هستند. بنابراین از استفاده از برس‌های سخت و انعطاف‌ناپذیر یا مسواک‌هایی با برس‌های متوسط یا سخت خودداری کنید.

 درحالی‌که بیشتر سنگ‌ها معمولاً از سختی بالاتر از ۵ برخوردار هستند، آلیاژهای طلا و نقره که معمولاً برای تنظیمات استفاده می‌شوند تنها سختی ۲ تا ۳ دارند. پلاتین دارای سختی ۴ تا ۵ است. مسواک‌هایی با برس‌های متوسط یا سخت به ‌راحتی می‌توانند تنظیمات جواهرات ساخته شده از این فلزات را خراش دهند.

بایدها و نبایدهای استفاده از دستگاه اولتراسونیک برای تمیز کردن سنگ قیمتی

اگرچه می‌توانید یک دستگاه تمیزکننده اولتراسونیک حرفه‌ای برای تمیز کردن جواهرات طلایی خریداری کنید، اما باید بدانید که همه سنگ‌های قیمتی را نمی‌توان با این روش تمیز کرد. استفاده از دستگاه اولتراسونیک برای تمیز کردن موارد زیر مناسب نیست:

• سنگ‌هایی که دارای ترک‌های سطحی پر شده با روغن، رزین یا شیشه هستند. 
• سنگ‌های ارگانیک مانند مروارید، مرجان، عاج یا کهربا. 
• سنگ‌هایی که با مواد موقت مانند پلاستیک یا موم پوشانده شده‌اند. 
• برخی از سنگ‌های بهسازی‌شده با حرارت. 
• سنگ‌هایی که به تغییرات دما حساس هستند، مانند تانزانیت، فلوریت(Fluorite) ، کونزیت (Kunzite)، لاجورد، مالاکیت، اوپال، توپاز، فیروزه و زیرکن(Zircon). 

نکته: ارتعاشات ایجاد شده توسط این دستگاه ممکن است باعث لق شدن یا لب‌پر شدن سنگ‌هایی شود که به‌صورت چسبیده به یکدیگر تنظیم شده‌اند. بنابراین، این روش تمیزکاری را بهتر است به جواهرسازان حرفه‌ای بسپارید.

ایمن‌ترین روش‌های تمیز کردن سنگ قیمتی

اکثر سنگ‌های قیمتی رنگی را می‌توان با آب گرم، صابون ملایم (بدون مواد شوینده قوی) و یک برس نرم تمیز کرد. از یک پارچه نرم و بدون پرز نیز می‌توان برای تمیز کردن استفاده کرد. بهتر است برای آبکشی، جواهرات را در یک لیوان آب بشویید تا خطر افتادن سنگ‌های لق در سینک وجود نداشته باشد. 

همچنین مرواریدها نیز به‌راحتی خش برمی‌دارند. برای تمیز کردن و نگهداری از جواهرات طلا که دارای سنگ‌های نرم هستند، این روش را امتحان کنید: از یک برس آرایشی نو و تمیز به همراه آب گرم و صابون استفاده کنید. بعد از شست‌وشو، مرواریدها را روی یک حوله قرار دهید تا خشک شوند. نخ ابریشمی که مرواریدها را به هم متصل می‌کند، زمانی که خیس باشد، کشیده شده و گرد و غبار را جذب می‌کند. پس تا زمانی که کاملاً خشک نشده است، آن را لمس نکنید. مرواریدهایی که زیاد استفاده می‌شوند، باید سالی یک ‌بار مجدداً نخ شوند.

مراقبت ویژه از سنگ‌های بهسازی‌شده

تا به حال در مورد سنگ‌های بهسازی شده شنیده‌اید؟ بسیاری از سنگ‌های قیمتی رنگی به‌طور معمول با روش‌هایی برای بهبود رنگ و شفافیت پردازش می‌شوند. این فرآیندها ممکن است در اثر حرارت، حلال‌ها، بخار یا دستگاه‌های تمیزکننده اولتراسونیک آسیب ببینند. دانستن اینکه سنگ شما تحت این بهسازی‌ها قرار گرفته است یا نه، اولین گام برای نگهداری از جواهرات طلای دارای گوهر است. گزارش‌های موسسات معتبری مانند GIA می‌توانند اطلاعات دقیقی درباره نوع سنگ و روش‌های بهسازی آن ارائه دهند که به شما در نگهداری بهتر آن کمک می‌کند. 

نکات مهم هنگام سفر با جواهرات

بسیاری از افراد هنگام سفر نیز جواهرات را همراه خود می‌برند. به ویژه اگر قصد رفتن به یک مهمانی یا مراسم را داشته باشند. بنابراین نکات نگهداری از جواهرات طلا در این زمان اهمیت زیادی پیدا می‌کند. مهم‌ترین موضوعی که باید رعایت کنید این است که: هنگام مسافرت، جواهرات خود را در یک جعبه یا کیسه مخصوص قرار دهید تا از خط و خش یا آسیب‌های احتمالی محافظت شود. 

نکات مهم در تمیز کردن جواهرات

برخی نکات کلیدی و مهم وجود دارد که به شما در تمیز کردن جواهرات طلایی به صورت بهینه کمک می‌کند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از یک مسواک نرم و تمیز که فقط برای تمیز کردن جواهرات استفاده می‌شود، بهره بگیرید. 
• مراقب باشید سنگ‌های جواهر از جای خود خارج نشوند، به‌خصوص اگر تنظیم نگین قدیمی یا شکننده باشد. 
• هنگام تمیز کردن جواهرات در نزدیکی سینک، از بسته بودن راه آب اطمینان حاصل کنید تا جواهرات درون چاه نیفتند.

نحوه تمیز کردن فلزات مختلف

هر یک از فلزات باارزش اعم از طلا، نقره، پلاتین و… را می‌توان به روش‌های مختلفی تمیز کرد. در ادامه با روش مناسب نگهداری هر فلز آشنا می‌شویم.

• طلا: طلا فلزی نرم است و باید با دقت تمیز شود. جواهرات طلایی که دارای سنگ‌های حساس هستند، بهتر است با آب گرم و مقدار کمی مایع ظرف‌شویی ملایم تمیز شوند. 
• پلاتین: این فلز محکم و مقاوم در برابر لکه شدن است و می‌تواند با محلول‌های تمیزکننده جواهرات شسته شود. 
• نقره: نقره با گذشت زمان تیره می‌شود. استفاده از محلول‌های مخصوص نقره یا دستمال‌های مخصوص پولیش نقره گزینه‌ای مناسب برای تمیز کردن آن است. 

سخن پایانی

طلا فلزی حساس است و اگرچه برندهای معتبر جواهراتی با کیفیت بالا و مقاوم در برابر لکه‌پذیری تولید می‌کنند، اما همچنان نگهداری از جواهرات طلا به صورت تمیز و در شرایط عالی ضروری است. جواهرات طلای سبک را می‌توان به ‌راحتی با مخلوطی از مایع ظرف‌شویی، صابون و آب گرم تمیز کرد که یک راه‌حل ساده و ملایم برای تمیزکاری منظم است.

مایع ظرف‌شویی چربی، گردوغبار و آلودگی‌ها را از سطح جواهرات پاک می‌کند، درحالی‌که آب گرم باعث شل شدن ذرات چسبیده به سطح آن می‌شود. اما اگر جواهرات شما نیاز به ارزیابی دقیق‌تری دارد این روش نمی‌تواند به تنهایی پاسخگو باشد. بنابراین، در این شرایط بهتر است تمیز کردن آن را به جواهرسازان معتبر بسپارید تا به طور اختصاصی این کار را برای شما انجام دهند.